Θυρεοειδής - Παραθυρεοειδής
Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στη βάση της πρόσθιας επιφάνειας του λαιμού κάτω από τον λάρυγγα και μπροστά από την τραχεία.
Ζυγίζει περίπου 15-20 γρ. στον ενήλικα, έχει σχήμα θυρεού και αποτελείται από δύο λοβούς (δεξιός και αριστερός) που ενώνονται στον ισθμό. Παράγει δύο ορμόνες την τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και τη θυροξίνη (Τ4) που συμβάλλουν στο μεταβολισμό. Η λειτουργία τους ελέγχεται από την υπόφυση μέσω της θυρεοτρόπου ορμόνης (TSH).
Τα προβλήματα με τα οποία μπορεί να μας «απασχολήσει» ο θυρεοειδής σχετίζονται α) με διαταραχές της λειτουργίας του (υπο- ή υπερθυρεοειδισμός), β) με τη διόγκωσή του, η οποία ονομάζεται βρογχοκήλη και, εφόσον είναι μεγάλη, μπορεί να δημιουργήσει ενοχλήματα από τις δομές του τραχήλου (πίεση, δυσκαταποσία, βραχνάδα κ.ά.) και γ) εφόσον υπάρχει κάποια οζόμορφη διόγκωση, αυτή υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να είναι ένα καρκίνωμα. Η διερεύνηση περιλαμβάνει καλή φυσική εξέταση και εργαστηριακό έλεγχο, όπως ορμονολογικές εξετάσεις, αντισώματα, όταν υποψιαζόμαστε αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια (Ηashimoto ή Graves’), υπερηχογραφήματα, ενίοτε σπινθηρογράφημα και κυτταρολογική εξέταση του αναρροφήματος.
Η αντιμετώπιση των θυρεοειδοπαθειών περιλαμβάνει φαρμακευτική θεραπεία, χειρουργική αφαίρεση, χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου ή απλή παρακολούθηση.
Ιδιαίτερη μνεία χρειάζεται να γίνει στη συχνότητα ανεύρεσης θυρεοειδοπαθειών σε άτομα ή οικογένειες με διάφορα αυτοάνοσα, ενδοκρινολογικά ή μη, νοσήματα, όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα, Σ.Ε.Λύκο, ψωρίαση, λεύκη, σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι κ.ά., καθώς και στην αύξηση της συχνότητας ανεύρεσης καρκίνου θυρεοειδούς.
Πρέπει να αναφερθεί, τέλος, ότι σε έμπειρα χέρια υπάρχει ακρίβεια στη διάγνωση, στοχευμένη διερεύνηση και επιτυχής αντιμετώπιση.
Ο Dr Ποντικίδης έχει για χρόνια ασχοληθεί ερευνητικά και θεραπευτικά και με μία ιδιαίτερα ενοχλητική εκδήλωση των θυρεοειδοπαθειών, αυτή του ενδοκρινικού εξοφθάλμου.
Παραθυρεοειδείς αδένες
Είναι τέσσερις συνήθως μικροί αδένες (συνολικό βάρος ≈ 0,5 γρ.) και βρίσκονται στην πίσω επιφάνεια του θυρεοειδή. Σπανιότερα, μπορεί να υπάρχει υπεραριθμία τους ή έκτοπη εντόπιση. Παράγουν τις ορμόνες παραθορμόνη (PTH) που παίρνει μέρος στο μεταβολισμό του ασβεστίου του αίματος με απευθείας δράση κυρίως στα οστά και τους νεφρούς και έμμεση δράση στην ενεργοποίηση της βιταμίνης D στους νεφρούς.
Αρκετά συχνά παρουσιάζουν υπερλειτουργία ενός ή περισσοτέρων αδένων με συνέπεια την αύξηση της παραθορμόνης και του ασβεστίου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα υπερασβεστιαιμίας, οστεοπόρωση και νεφρολιθίαση.
Επί υπόνοιας υπερπαραθυρεοειδισμού χρειάζεται α) εργαστηριακή επιβεβαίωση (αυξημένες τιμές παραθορμόνης και ασβεστίου), β) εντόπιση του/των πάσχοντος(ντων) αδένωμα με υπερηχογράφημα, σπινθηρογράφημα ή μαγνητική τομογραφία και γ) χειρουργική, συνήθως, αντιμετώπιση ή, σπανιότερα, φαρμακευτική.
Σπανιότερα, παρατηρείται υπολειτουργία των παραθυρεοειδών (υποπαραθυρεοειδισμός) με σοβαρές κλινικές εκδηλώσεις λόγω της υπασβεστιαιμίας. Και στην περίπτωση των παθήσεων των παραθυρεοειδών ο ιατρός θα πρέπει να έχει εμπειρία και γνώση για την ανάλογη και εξετάσεων και παρεμβάσεων.